بررسی تأثیر سرعت جریان هوا و شدت تابش مادون قرمز بر مؤلفه های خشک کردن گیاه دارویی به لیمو (lippia citriodora kunth.)

به منظور بررسی تأثیر سرعت جریان هوا و شدت تابش مادون قرمز بر زمان خشک کردن، درصد و اجزای اسانس گیاه دارویی به لیمو (lippia citriodora kunth.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. سرعت جریان هوا در سه سطح (5/0، 1 و 5/1 متر بر ثانیه) و سه سطح شدت تابش مادون قرمز 2/0، 3/0 و 5/0 وات بر سانتی متر مربع در این آزمایش مورد بررسی قرار گرفتند. پس از خشک شدن نمونه ها و استخراج اسانس به روش تقطیر با آب، به کمک دستگاه های gc و gc/ms ترکیب های اسانس ها مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفتند. نتایج نشان دهنده تأثیر معنی دار تیمارها بر زمان خشک شدن و میزان اسانس برگ های به لیمو بود. با کاهش سرعت جریان هوا و افزایش میزان شدت تابش مادون قرمز، زمان خشک شدن نمونه ها کاهش یافت، به طوری که کمترین مدت زمان خشک کردن (35 دقیقه) مربوط به تیمار سرعت جریان هوای 5/0 (m/s) و شدت تابش 5/0 (w/cm2) بود و بیشترین زمان (65 دقیقه) به تیمار سرعت جریان هوا 5/1 (m/s) و شدت تابش 3/0 (w/cm2) تعلق داشت. افزایش شدت تابش مادون قرمز در تمامی سرعت های جریان هوا سبب افزایش درصد اسانس شد، به طوری که بیشترین میزان اسانس (1/1%) در تیمار استفاده از سرعت جریان هوا 1 و 5/1 (m/s) همراه با استفاده از شدت تابش 5/0 (w/cm2) بدست آمد. بررسی اجزای اسانس نشان داد که بیشترین میزان مونوترپن های اکسیژن دار (3/73%) به خصوص سیترال (3/61%) در اسانس نمونه های خشک شده با سرعت جریان هوای 5/0 (m/s) همراه با تابش مادون قرمز 2/0 (w/cm2) وجود داشت. با توجه به نتایج این تحقیق، می توان بیان کرد که کاربرد تابش مادون قرمز در خشک کن های متداول ضمن کاهش زمان خشک کردن، سبب حفظ کمّیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی به لیمو خواهد شد.